Co to są elektrośmieci?
To zużyty lub zepsuty sprzęt elektryczny lub elektroniczny. Są nimi pralki, lodówki, komputery, telefony, telewizory, żelazka i inne sprzęty zasilane na prąd lub baterie. Zawierają szkodliwe substancje, które po wydostaniu się z uszkodzonego urządzenia przenikają do środowiska powodując jego skażenie i mogą spowodować zatrucie ludzi i zwierząt. Oddanie elektroodpadów do specjalnych punktów zbierania umożliwi ich unieszkodliwienie
i recykling
Od 29 lipca 2005 r. obowiązuje w Polsce ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym . Dlatego wyrzucając elektrośmieci do śmietnika nie tylko stwarzamy zagrożenie dla środowiska, ale także łamiemy prawo.
Czym są elektroodpady?
Elektroodpady to każdy zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny zasilany na prąd lub baterie . Elektroodpadem może być pralka lub komputer, ale też narzędzia, zabawki elektroniczne, radio czy żelazko.
Elektroodpady to skomplikowane urządzenia. Do ich produkcji wykorzystuje się wiele różnych związków chemicznych, które są niebezpieczne dla zdrowia człowieka. Elektroodpady pozostawione na wysypiskach niszczeją a substancje niebezpieczne, które wydzielają przenikają do gleby i wód, zanieczyszczając tym samym środowisko.
Nie wolno wyrzucać elektroodpadów do kosza razem z innymi odpadami domowymi. O zakazie wyrzucenia danego urządzenia do śmietnika informuje nas specjalny symbol przekreślonego kontenera, który umieszczany jest zazwyczaj na opakowaniach lub obudowie określonych urządzeń elektrycznych
i elektronicznych.
Elektroodpady zbierane są przez profesjonalne podmioty, posiadające zgodne z prawem pozwolenia na przetwarzanie i transport odpadów. W każdej gminie powinno zostać wyznaczone specjalne miejsce do wyrzucania elektroodpadów przez mieszkańców, z którego trafiają one do zakładu przetwarzania.
W zakładach elektroodpady przechodzą proces demontażu i segregacji na surowce przeznaczone do odzysku.
Gromadzony w domach, firmach i instytucjach zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny niszczeje, wydzielając szkodliwe substancje w nim zawarte. W elektroodpadach możemy znaleźć m.in.:
Rtęć – zawarta jest w niektórych świetlówkach, może powodować zaburzenia wzorku, słuchu i mowy
Związki bromu – stosowane są w komputerach, powoduje schorzenia układu rozrodczego oraz problemy neurologiczne.
Kadm – zawarty w bateriach urządzeń elektrycznych, wywołuje zmiany nowotworowe, zaburza metabolizm wapnia
Azbest – używany w urządzeniach elektrycznych i elektronicznych m.in. ze względu na swoje właściwości izolacyjne, jest przyczyną wielu chorób np. pylicy azbestowej czy raka płuc
Nie trzymajmy zużytego sprzętu w domu! Róbmy porządki na bieżąco. Czasem taki działający, ale zastąpiony nowym telewizor odnoszony jest do piwnicy lub chowany do szafy, bo „jeszcze kiedyś się przyda”. Prędzej czy później o takich rzeczach się zapomina, a one niszczeją nieużywane.
Eksperci Greenpeace oszacowali, że gdyby wszystkie zebrane w ciągu roku zużyte sprzęty elektryczne załadować do wagonów towarowych, to utworzony z nich pociąg opasałby kulę ziemską.
Jak postępować ze sprzętem elektronicznym?
Zastanów się, czy naprawdę potrzebujesz nowego urządzenia. Zanim je kupisz, sprawdź, czy poszczególne elementy nadają się do powtórnego wykorzystania, czy urządzenie jest na gwarancji, czy nie zużywa dużo energii.
Jeśli sprzęt elektryczny lub elektroniczny przestał działać, nie wyrzucaj go od razu, tylko odnieś do specjalistycznego punktu serwisowego i tam poproś o naprawę.
Pamiętaj, że elektrosprzęt i baterie mogą zawierać szkodliwe substancje. Nigdy nie demontuj samodzielnie urządzeń elektrycznych i elektronicznych ani nie próbuj sprawdzać, co znajduje się wewnątrz baterii. To bardzo niebezpieczne.
Nie gromadź w domu nieużywanego sprzętu, nawet tego działającego. Lepiej oddaj go komuś, komu urządzenie się przyda, albo zanieś do punktu zbiórki.
Zużyte baterie też mogą być odpadem niebezpiecznym. Wyrzucaj je do specjalnych pojemników, które odbierane są przez firmy neutralizujące szkodliwe odpady.
Włącz się w akcję Sprzątania Świata robiąc porządek z elektroodpadami w swoim domu.
Ta zbiórka to również okazja aby szkoły, urzędy, gminy, firmy, przedsiębiorstwa i instytucje mogły pozbyć się zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego otrzymując Kartę Przekazania Odpadu.
Rodzaje sprzętu elektrycznego i elektronicznego podlegającego zbiórce
Wielkogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego:
1. Pralki, suszarki do ubrań
2. Urządzenia kuchenne, w tym kuchenki, zmywarki
3. Piece elektryczne
4. Elektryczne płyty grzejne
5. Mikrofalówki
6. Pozostałe wielkogabarytowe urządzenia używane do gotowania i innego typu przetwarzania żywności
7. Elektryczne urządzenia grzejne
8. Pozostałe wielkogabarytowe urządzenia używane do ogrzewania pomieszczeń, łóżek, mebli wypoczynkowych
9. Wentylatory elektryczne.
Małogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego
1. Odkurzacze, zamiatacze do dywanów oraz pozostałe urządzenia czyszczące
2. Maszyny do szycia, urządzenia używane do szycia, dziania, tkania i innego typu przetwarzania wyrobów włókienniczych
3. Żelazka, urządzenia do prasowania, maglowania i pozostałe urządzenia służące do pielęgnacji ubrań
4. Tostery, frytkownice
5. Rozdrabniacze, młynki do kawy oraz urządzenia do otwierania i zamykania pojemników i opakowań
6. Noże elektryczne
7. Urządzenia do strzyżenia włosów, suszenia włosów, szczotkowania zębów, golenia, masażu oraz pozostałe urządzenia do pielęgnacji ciała
8. Zegary, zegarki oraz urządzenia do celów odmierzania, wskazywania lub rejestrowania czasu
9. Wagi
10. Pozostałe małogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego
Sprzęt teleinformatyczny i telekomunikacyjny
1. Komputery duże stacjonarne, stacje robocze
2. Jednostki drukujące, drukarki
3. Komputery osobiste stacjonarne, w tym procesor, mysz, monitor i klawiatura
4. Laptopy, w tym procesor, mysz, monitor i klawiatura oraz notebooki
5. Puste cartridge do drukarek
6. Notepady
7. Sprzęt kopiujący
8. Elektryczne i elektroniczne maszyny do pisania
9. Kalkulatory kieszonkowe i biurowe
10. Pozostały sprzęt do zbierania, przechowywania, przetwarzania, prezentowania lub przekazywania informacji drogą elektroniczną
11. Terminale i systemy użytkownika
12. Faksy, telefaksy
13. Telefony (bezprzewodowe,komórkowe) automaty telefoniczne
14. Systemy zgłoszeniowe/sekretarki automatyczne
15. Pozostałe produkty lub sprzęt służący do transmisji głosu, obrazu lub innych informacji za pomocą technologii telekomunikacyjnej
Sprzęt audiowizualny
1. Odbiorniki radiowe
2. Odbiorniki telewizyjne
3. Kamery video (sprzęt video)
4. Sprzęt hi-fi
5. Instrumenty muzyczne, wzmacniacze dźwięku
6. Pozostałe produkty lub urządzenia wykorzystywane do nagrywania lub kopiowania dźwięku lub obrazów, w tym sygnałów, lub wykorzystujące technologie przesyłu dźwięku i obrazu inne niż telekomunikacyjne
Narzędzia elektryczne i elektroniczne
1. Wiertarki, piły
2. Narzędzia do nitowania, przybijania lub przyśrubowania lub usuwania nitów, gwoździ lub śrub
3. Narzędzia do spawania, lutowania lub podobnych zastosowań
4. Narzędzia do rozpylania
5. Kosiarki i inne narzędzia służące do prac ogrodowych
6. Pozostałe narzędzia elektryczne i elektroniczne
Zabawki, sprzęt rekreacyjny i sportowy
1. Kolejki elektryczne lub tory wyścigowe
2. Kieszonkowe konsole do gier video, gry video
3. Sprzęt sportowy z elektrycznymi lub elektronicznymi częściami składowymi
4. Zabawki z mechanizmem elektrycznym lub elektronicznym
Przyrządy do nadzoru i kontroli
1. Czujniki dymu
2. Regulatory ciepła
3. Termostaty
4. Urządzenia pomiarowe używane w gospodarstwie domowym
Automaty do wydawania
1. Automaty do wydawania napojów gorących
2. Automaty do wydawania butelek lub puszek z zimnymi i gorącymi napojami
3. Automaty do wydawania produktów stałych
4. Automaty do wydawania pieniędzy – bankomaty
5. Inne wydające wszelkiego rodzaju produkty
Baterie i akumulatory
1. Baterie i akumulatory ołowiowe
2. Baterie i akumulatory niklowo-kadmowe
3. Baterie alkaliczne